Didem, İstanbul’da asgari ücretle geçimini sağlamaya çalışan 31 yaşında bir kadındır. O, evi satıldığı için veya ev sahibi kirayı ikiye katlamak istediği için evsiz kalan binlerce insandan biri. İstanbul’da ortalama ev kirasının 6 bin ile 10 bin lira arasında olduğu ve ENAG’ın enflasyonu yüzde 185 olarak açıkladığı bir dönemde…
Didem’in kazandığı parayla İstanbul’da yeni bir ev alması imkansızdır. Zira emlak piyasasında yapılan bir araştırmaya göre İstanbul’da konut kiraları son bir yılda yüzde 144, son iki yılda ise yüzde 319 arttı. İstanbul’da ortalama kira 10 bin 229 TL oldu. İstanbul’da kiraların 5 bin liranın altına düştüğü iki mahalle kaldı, Silivri ve Çatalca… Didem üç yıldır Beyoğlu’nda bir büroda çalışıyor. İlk başta ofisine yakın bir ev aradığını ancak uygun fiyata bir yer bulamayınca daha geniş bir lokasyonda ev aramaya başladığını söylüyor. Didem, iş yerinden uzaklaştıkça giderlerine eklenecek yol masraflarını da düşünür ama bir yandan da önceliği kafasını sokacak bir yer bulmak olduğu için bu durumu ikinci plana atar.
‘EV ARKADAŞINDAN TACİZ…’
Didem, İstanbul’da yaşamanın bu kadar zor olduğu bir dönemi yaşamadığının altını çiziyor. Aylık aidatı 3 bin liraya kiralık ev bulsa bile emlakçı heyeti nakliye bedelini, depozitoyu ve alınması gereken konut eşyalarını konuşuyor; İlk aşamada cebinden çıkması gereken ölçü en az 15 bin lira. Bu nedenle kiralık konut ilanları yerine kiralık oda ilanlarını araştırmaya başladı. Bir arkadaşının tavsiyesi ile arkadaşının ilanlarının yayınlandığı bir siteye üye oldu. Odayı kiralayan kişinin erkek ya da kadın olması umurunda değildi. Önceliği, bütçesine göre ofisine yakın kalacak bir yer bulmaktı. Ancak işler bu noktadan sonra ‘garip’ bir hal almaya başladı. Didem daha sonra olanları şöyle anlatıyor: “Siteye oda aradığımı ilan ettiğim anda 50 kadar kişi bana mesaj attı. Hemen hepsi erkekti. İlk başta umursamadım çünkü gerçekten kalacak bir yere ihtiyacım vardı. Yaklaşık bir ay boyunca bu sitedeki birine yazdım. Bazıları telefonla görüşmeye devam etmek istedi, kabul ettim.” Didem, ev arkadaşı arama serüveninin bir süre sonra nasıl tacize dönüştüğünü anlatıyor.
‘Yatakta mı yoksa Banyoda mı SEVİYORSUNUZ?’
Didem, ev arkadaşı arayan birçok erkeğin ortak telaffuzuna maruz kalmıştır: “Bayan arkadaşların gelebilir ama erkek arkadaşların gelemez.” Odasını kiralamak isteyen biriyle paylaştığı bir mesajdan örnek veriyor: “Artık teklifiyle ilgilenmediğimi söyledim ama ertesi gün mesaj atmaya devam etti. ‘Evimde her sabah kahve kokusu var’ notuyla bir fincan kahvenin fotoğrafını attı. Bir noktada engelledim. Çünkü benimle kendince flört ettiğini sanıyordu. Ev arıyorum, flört ediyor, gerçekten çok saçma.”
Didem’in verdiği başka bir örnek çok daha net: “Beyoğlu civarında evi olan biri odasını bin liraya kiraladığını söyledi. Hem fiyatı uygun hem de ev güzel olduğu için telefonla konuşmaya başladık. İlgilenirim. Ben ortak hayata dair sorular sorarken bana ‘yatakta mı, mutfakta mı, banyoda mı seversin’ diye sordu. Şaşırdım, ne demek istediğini ilk başta anlayamadım.” Didem konutla ilgili soru sormaya devam ederken şahıs ağzından baklayı çıkardı: “Ev arkadaşı olarak başlıyoruz ama sonra belki ortak olabiliriz. ”
Kiralık oda aradığımızı açıklamamızın ardından gelen bildirim sayısı 50’ye ulaştı.‘Yalnızlığımı paylaşmak için bayan ev arkadaşı arıyorum’
Didem’in tecrübesini teyit etmek için bahsettiği siteye üye oldum. Kimliğimi gizleyerek kiralık oda arıyorum diye ilan açtım. Birkaç gün sonra denetlediğimde Didem’in bahsettiği gibi 40’a yakın kişinin ifadesine rastladım. Mesaj gönderenlerin tamamı erkekti. Rezidans ile ilgili soru sorduğum şahısların birçok görüşmeyi telefonla devam ettirmek istediğini belirterek iletişim numaralarını verdi. Bunu tercih etmedim ve site üzerinden iletişime devam ettim. İstanbul’un her yerinden ev arkadaşı aradığını belirten erkeklerden bildirimler aldım. Bazılarının niyeti sadece konut kirasını paylaşmaktı. Diğerleri ‘eğlenceli ve kafalarının uyuşacağı’ bir oda arkadaşı aradıklarını belirtti. Birçok ilanda ev arkadaşı arayışında ‘kadın’ vurgusu yer almakta ve bu durum kadınların daha ‘temiz ve güvenilir’ olmasıyla açıklanmaktadır. Diğerleri, yalnız yaşadıkları evde yalnızlıklarını paylaşacak bir kadın aradıklarını açıkça dile getirdiler. Didem’in karşılaştığı benzer argümanlarla karşılaştım: “Benim evim erkek arkadaşlara değil, bayan arkadaşlara açık.”
“Halkın çaresizliği istismar ediliyor”
Didem’e göre artan enflasyon ve kiralarla birlikte mal sahipleri de halkın çaresizliğini sömürmeye çalışıyor. Didem sitede ev arkadaşı bulamayacağını anlayınca İstanbul’dan taşınıp ailesinin yanına dönmeyi düşündü. Bu sırada ofisine uzaktaki odasını kiralayan bir hanımın yanında arkadaşları aracılığıyla kendine yer bulmuş; o da altı aydır… Didem’in şimdilik kalacak yeri var. Ancak bundan altı ay sonra ne yapacağına dair hiçbir fikri yok. Asgari fiyatta bir artış olsa bile kurallarının değişeceğini düşünmüyor. Konut kiralarının artmaya devam edeceğini ve aldığı fiyatın ev bulmaya yetmeyeceğini belirtiyor.
NOT: Kişilerin isteği üzerine isimler değiştirilmiştir.
